تصمیم‌گیری چیست؟

همه ما روزانه در زندگی با انتخاب‌ها و تصمیم‌های متفاوتی روبه‌رو هستیم و هر انتخاب و تصمیم می‌تواند مسیر زندگی ما را تا حدی عوض کند در نتیجه تصمیم‌های درست و شایسته موجب پیشرفت ما در زندگی و حفظ آسایش و سلامت ذهن ما می‌شود. گاهی اوقات با تصمیم‌هایی روبه‌رو می‌شویم که برای ما بسیار سخت است و نمی‌توانیم به راحتی انتخاب درستی داشته باشیم اما اگر اصول اولیه تصمیم‌گیری را بدانیم، این فرایند تا حدی آسان‌تر و لذت‌بخش تر خواهد بود.

تصمیم‌ ما درست است یا اشتباه؟

تصمیم‌گیری
همه ما در شرایطی بوده‌ایم که تصمیمی گرفته‌ایم و پس از مدتی یا حتی پس از چند ساعت یا چند دقیقه از تصمیم خود پشیمان شده و در کشمکش بین درست بودن یا نادرست بودن تصمیم‌مان گرفتار شده‌ایم. برای مثال تصمیم می‌گیریم لباسی را برای مهمانی که امشب به آن دعوت شده‌ایم بپوشیم اما پس از حضور در مهمانی از انتخاب و تصمیم خود پشیمان می‌شویم و درگیری ذهنی بین تصمیم درست و نادرست ما را راحت نمی‌گذارد. نکته اینجاست که چه باید کرد؟ اگر می‌شد زمان را به عقب برگرداند، چه تصمیمی می‌گرفتیم؟ تصمیم ما در انتخاب لباس تغییر می‌کرد یا نه؟ بسیاری از انسان‌ها با برگشت به عقب هم دوباره همان تصمیم را می‌گیرند و انتخاب و تصمیم بهتری نمی‌گیرند. واقعیت این است که هنگام انتخاب و تصمیم‌گیری موضوع را همه جانبه بررسی نکرده و یک تصمیم سریع و آنی گرفته شده‌است. هنگامی که از انتخاب و تصمیم خود پشیمان و ناراحت هستیم به این علت است که شرایط را کامل بررسی نکرده بودیم. البته گاهی اوقات شکی که به تصمیم خود پیدا می‌کنیم به دلیل وسواس بیش از حد نیز می‌تواند باشد. برای مثال تصور کنید در شرایطی تصمیمی گرفته شده و شما به آن اطمینان کامل داشته‌اید اما پس از گذشت مدتی متوجه تصمیم نادرست خود می‌شوید، در این مواقع چه باید کرد؟ تنها نکته‌ای که در این‌جا تاثیرگذار است مدیریت ذهن است که در مقاله قبل در مورد آن صحبت کردیم. همیشه هنگام تصمیم‌گیری سعی کنید بهترین تصمیم خود را که مراحل آن در ادامه بیان می‌شود بگیرد اما پس از تصمیم‌گیری هیچ گاه خود را اذیت نکنید و به گذشته فکر نکنید که چرا چنین تصمیمی گرفتم و ای کاش تصمیم بهتری می‌گرفتم. سعی کنید با تکنیک‌های مدیریت ذهن، ذهن خود را آرام کنید و به گذشته فکر نکنید زیرا هیچ فایده‌ای ندارد. فقط سعی کنید از آن تصمیم تجربه کسب کنید و در تصمیم‌گیری های آینده از آن تجربه‌ها استفاده کنید.

عوامل تاثیر گذار بر تصمیم‌گیری

اکثر مواقع تصمیم‌‌های ما به علت پیش زمینه‌های ذهنی است که در رابطه با یک موضوع خاص در ذهن ما وجود دارد و در بسیاری از اوقات ما به این اطلاعات دسترسی نداریم. واقعیت این است که انتخاب‌‌ها، تصمیم‌ها و شرایط زندگی هر انسانی ذهنیت و پیش زمینه‌‌ای را در ذهن او به جای می‌گذارد که پس از گذشت سال‌‌ها شناسایی آن‌ها امکان پذیر نیست و آنها در تصمیم‌های بعدی ما نیز اثرگذار هستند. برای مثال فردی را تصور کنید اضافه وزن دارد و همیشه تلاش او برای رژیم گرفتن و جلوگیری از پرخوری با شکست مواجه می‌شود. در واقع همیشه تصمیم‌‌‌ها و انتخاب‌هایش در رابطه با غذا خوردن اشتباه هست. چرا؟ علت این تصمیم‌های اشتباه را می‌توان در کودکی فرد جست‌وجو کرد. ممکن است در خانواده‌ای بزرگ شده باشد که اگر در یک وعده غذایش را زیاد و به طور کامل نمی‌خورد در طی روز، دیگر غذایی برای خوردن یافت نمی‌شد در واقع این شخص با این فرهنگ رشد یافته که باید در یک وعده تا آن‌جا که می‌تواند غذا بخورد تا در ادامه روز گرسنه نماند. اما در بزرگسالی همین پیش زمینه ذهنی موجب انتخاب‌های نادرست آن شخص می‌گردد. اگر چه هر موقع که اراده کند می‌تواند بهترین غذا را تهیه کند اما همیشه وعده‌های غذایی را ناآگاهانه و نادرست انتخاب می‌کند و تصمیم‌های اشتباهی می‌گیرد. یکی از بهترین روش‌های تصمیم‌گیری، انتخاب و تصمیم آگاهانه است به طوری که بدانیم پیش زمینه‌های ذهنی تاثیر زیادی بر روی تصیمیم‌های ما می‌گذارد. با دانستن این موضوع تا حدودی تصمیم‌های بهتری خواهیم گرفت.

مراحل تصمیم‌گیری

تصمیم‌گیری مراحلی دارد که اگر رعایت شود در لحظه بهترین تصمیم را گرفته‌اید. البته مغز انسان با کسب تجربه‌های گوناگون در زندگی تکامل پیدا می‌کند و برای همین است که پس از گذشت مدتی، وقتی به گذشته و تصمیم‌هایمان فکر می‌کنیم با خود می‌گوییم که چرا چنین تصمیمی گرفته‌ایم و می‌توانستیم تصمیم بهتری بگیریم. اما چیزی که مهم است این است که در لحظه تصمیم‌گیری بهترین تصمیم ممکن را بگیریم و پس از آن هرچه پیش آید دیگر مهم نیست و نباید ذهن خود را درگیر آن کنیم، فقط همیشه سعی می‌کنیم بهترین تصمیم ممکن را در زمان حال بگیریم و از تصمیم‌های اشتباه تجریه کسب کنیم.
از آنجا که انسان در هنگام تصمیم‌گیری، ترجیح می‌دهد سریع تصمیم گیرد، درنتیجه بسیاری از تصمیم‌ها بر اساس احساسات در لحظه و پیش زمینه ذهنی است. در نتیجه یکی از راه حل‌های مؤثر جهت بهترین تصمیم‌گیری این است که چند لحظه‌ای با خود در رابطه با آن موضوع فکر کنیم. جوانب آن رابررسی کنیم و از تصمیم‌گیری سریع بپرهیزیم. برای مثال سری بعد که خواستید غذای پر کالری مصرف کنید به جای درگیر شدن در کشمکش همیشگی جلوگیری از غذا خوردن و یا غذا خوردن، چند لحظه به این فکر کنید که چه احساسی دارید و چرا می‌خواهید چنین غذای پرکالری مصرف کنید. ممکن است در اوایل شروع این روند، نتیجه آنچنان متفاوتی نگیرید ولی به مرور ذهن شما به آگاهی درست دست می‌یابد و به این نتیجه می‌رسد که نیازی به خوردن این غذا وجود ندارد در نتیجه از خوردن غذای بیهوده پشیمان می‌شوید.
زمانی وجود دارد که نیاز به تصمیم‌گیری‌های اساسی دارید و با تصمیم ‌های سریع مواجه نیستید اما از تصمیم‌ خود مطمئن نیستید و نمی‌دانید شرایط اصولی تصمیم‌گیری چیست و چگونه باید به تصمیم خود مطمئن شوید. در این مواقع باید شرایط خود را مشخص کنید برای مثال در چه وضعیتی قرار دارید و یا تأثیر تصمیم شما بر کار، روابط، زندگی و تحصیل چگونه خواهد بود سپس گزینه‌های موجود جهت تصمیم را بنویسید و آنها را بررسی کنید. معایب و مزایا هر کدام را مشخص کنید و بهترین گزینه را انتخاب کنید سپس مسیر راه برای تصمیم انتخابی را مشخص کنید و در نهایت با اقتدار به تصمیم خود عمل کنید. نگران اشتباه‌های احتمالی نباشید زیرا شما بهترین تصمیم‌تان را انتخاب کرده‌اید.

3 نظرات
  1. داریوش می گوید

    سلام.
    مرسی از اینومقاله شما
    راستش رو بخاین. دوست داشتیم یکمقدار کاربردی تر و ملموس تر در رابطه با تصمیم گیری صحبت میکردید. خیلی کلی و جامع بود.
    بهرحال سپاس

  2. کمال برزگر می گوید

    با سلام و احترام
    من دانشجوی دکترای مدیریت رفتار سازمانی هستم و چندسالی است که به موضوع تصمیم‌گیری و اینکه چگونه انسان از طریق یکسری فعل و انفعالات شیمیایی که در مغز اتفاق می‌افتد، شروع به گرفتن تصمیم می‌کند. می‌خواستم ازتون درخواست کنم که اگه مایل باشین من به اتفاق شما می‌تونم کتابی در این زمینه که واقعاً تصمیم چیست و اینکه انسان چگونه تصمیم می‌گیرد، تالیف کنیم.
    اگر مایل به همکاری هستین لطفا با ایمیل بنده مکاتبه بفرمایید.
    با تشکر فراوان

    1. سارا حمیدی می گوید

      سلام دوست عزیز

      با تشکر از پیام شما. این پیام بررسی میشود و به شما اطلاع داده خواهد شد. شاد باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.