حافظه چیست؟
هنگامی که در مورد حافظه صحبت می‌کنیم ممکن است در نگاه اول به یاد منبعی بیافتیم که تمام خاطرات ما در آن ذخیره می‌شود. شما هرگاه که به خاطره‌ای نیاز داشته باشید، آن را از منبع‌اش و یا همان حافظه فراخوانی می‌کنید. با نگاهی دقیق‌تر در می‌یابیم که ما به همه خاطرات و اطلاعاتی که در زندگی تجربه کرده‌ایم دسترسی نداریم.
برای مثال من خاطرات اولین روزی را که به محیط کار جدیدم رفتم، با تمام جزئیات و احساسات آن روز به یاد می‌آورم ولی شماره تلفن فروشگاهی را که دیروز با آن تماس گرفتم به یاد نمی‌آورم. وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم و خاطرات‌مان را مرور می‌کنیم آنهایی را به یاد می‌آوریم که برایمان مهم‌تر بوده‌است. مغز ما به گونه‌ای طراحی شده که اطلاعات کم اهمیت را حذف می‌کند. اگر همه خاطرات در مغز شما نگهداری می‌شد، الان انباری از داده های غیر ضروری را در سرتان حمل می‌کردید. شاید گاهی از این همه اطلاعات اضافی عصبی می‌شدید و نمی‌توانستید خاطرات را به درستی بازیابی کنید.
آیا می‌دانید چه داده‌هایی در ذهن شما ماندگار می‌شود؟ چرا برخی خاطرات به سرعت از ذهن‌تان حذف می‌گردد؟ اطلاعات به چه صورت در حافظه ثبت می‌شود؟ چگونه خاطرات را به‌یاد می‌آوریم؟
حافظه کوتاه مدت و نحوه ذخیره اطلاعات
هنگامی که ما در حال یادگیری هستیم اطلاعات در مغز ما ذخیره می‌شوند ولی واقعیت این است که اطلاعات به همان شکلی که ما در حال تجربه کردن آن هستیم ذخیره نمی‌گردد. در ابتدا این اطلاعات به تکه‌های متفاوتی تقسیم می‌شود و هر تکه در یک قسمت از مغز ما ذخیره می‌شود. اطلاعات در ابتدا رمزگردانی می‌شوند و سپس هرکدام از آنها در یک قسمت از مغز ما ذخیره می‌شود. جالب است که بدانید بازیابی اطلاعات از همان جایی در مغز انجام می‌گیرد که اطلاعات در لحظه اولیه در آن ذخیره شده‌است.
هرچه اطلاعات در لحظه‌های اولیه یادگیری با قدرت بیشتری رمزگردانی شوند به یاد‌آوردن آنها راحت‌تر خواهد بود. دانستن جزئیات بیشتر در رابطه با یک موضوع باعث می‌شود شما آن را بیشتر درک کنید. هنگامی که یک موضوع را بهتر درک کنید، آن را بهتر و قوی‌تر به یاد آورید.
چند لحظه خاطرات خود را مرور کنید. چه خاطراتی را به یاد آوردید؟ اغلب ما خاطرات احساسی را بهتر به یاد می‌آوریم. لحظه‌هایی که به صورت ویژه شاد بوده‌ایم و یا لحظه‌هایی که از موضوعی ناراحت شده‌ایم. پس با یکی دیگر از ویژگی‌های حافظه خود آشنا شدید. احساسات!!!
شگفت‌آوری در حافظه ما تاثیر گذار است. آیا کتاب‌های علمی را بهتر به یاد می‌آورید و یا کتاب‌های داستان؟
خوب مسلماً کتابی را که احساس بهتری به شما بدهد.
ممکن است با خود بگویید که چه کنم مطالبی را که به آن علاقه ندارم بهتر به یاد‌آورم؟ باید به شما بگویم که هرچه به اطلاعات ورودی مغزتان بیشتر توجه کنید آنها را بهتر به یاد می‌آورید.
سعی کنید درک درستی از هر موضوع پیدا کنید. تکرار و تکرار و تکرار تثبیت اطلاعات در حافظه بلند مدت می‌شود. برای خود مثال بزنید و مطالب را به تجربه‌های خود مربوط سازید. با این روش به راحتی می‌توانید اطلاعات را بازیابی کنید.
علت حذف خاطرات از ذهن
مغز ما دارای فیلتر های متفاوتی است. نگهداری همه خاطرات در مغز امکان پذیر نیست. به نظرتان چه اطلاعاتی ارزش نگهداری دارند؟
احتمالاً الان به مهم‌ترین مسائلی اشاره می‌کنید که به آنها نیاز دارید. بله ما یک سری خاطرات نیاز داریم. برای مثال باید به یاد آوریم که کتاب دوستمان را به او پس دهیم. پس چرا فراموش می‌کنیم؟
شما به هر موضوعی که اهمیت ندهید از ذهن‌تان حذف خواهد شد!!!
اگر با فراموش کردن این موضوع اتفاق بدی رخ می‌داد، مطمئن باشید که هیچ‌گاه این موضوع را فراموش نخواهید کرد.
واقعیت این است که اگر این موضوع برای شما ارزش کافی داشته باشد هیچ گاه آن را فراموش نخواهید کرد. با این حال برای اینکه اتفاقات مهم را فراموش نکنید به آنها توجه کنید. آنها را در گوشی موبایل خود یادداشت کنید و برای آن آلارم یادآوری قرار دهید. با این کار مغز خود را شرطی می‌سازید. پس از مدتی با توجه به امور آنها را بهتر به یاد‌خواهید آورد.
فراموشی خاطرات مثبت در مقابل خاطرات منفی
برخی افراد را دیده‌ام که خاطرات منفی بسیار زیادی را به یاد می‌آورند. هرگاه به آنها می‌گویم خاطره‌ای مثبت تعریف کنند، با نگاهی متعجب بیان می‌کنند که چنین خاطره‌ای در زندگی آنها وجود ندارد. آیا واقعا چنین است؟ آیا آنها هیچ خاطره مثبت و شادی ندارند و یا خاطرات خوبشان حذف شده است؟
همان‌طور که گفتم مغز ما برخی خاطرات را حذف می‌کند. هنگامی که در یک مهمانی شاد هستیم اوضاع خوب پیش می‌رود. حال تصور کنید فردی شما را در آن مهمانی ناراحت کند؟ چه اتفاقی پیش می‌آید؟
شما بسیار ناراحت می‌شوید. از آن شب فقط و فقط نکته منفی آن را به یاد می‌آورید. چرا؟ زیرا شما به اتفاقات منفی بیشتر از اتفاقات مثبت اهمیت می‌دهید و مغز شما نیز از شما اطاعت می‌کند. مغز شما همانند غول چراغ جادو است. به شما می‌گوید یکی از خاطراتت را ثبت می‌کنم. کدام را انتخاب می‌کنی؟ این تصمیم با شماست که کدام خاطرات را نگهداری کنید!!!