روش‌های افزایش تمرکز هنگام مطالعه
برای بسیاری از افراد مطالعه با تمرکز بالا کار سختی است. چندی پیش فردی از من سؤال پرسید که چگونه می‌توانم هنگام مطالعه تمرکز بالایی داشته باشم؟
او در مورد مطالعه خود توضیحات بیشتری داد و در همین حین گفت که نمی‌تواند بیش از ۵ دقیقه متمرکز مطالعه کند. پس از سپری شدن حدود ۵ دقیقه خسته می‌شود و معمولاً کتاب را می‌بندد. او در شرایطی بود که نیاز داشت مدت‌زمان بیشتری را به مطالعه بپردازد و از این بابت نگران بود.
درواقع مشکل اصلی او نداشتن تمرکز نبود. او فقط نمی‌توانست مدت‌زمان مشخصی را به مطالعه کتاب و یا موضوع خاصی اختصاص دهد. واقعیت این است که مشکل او عدم عادت به مطالعه بود.
عوامل تمرکز پایین هنگام مطالعه
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های تمرکز کم در هنگام مطالعه، خستگی و یا بی‌حوصلگی است. زمانی که شما نتوانید به مدت مشخصی یکجا بنشینید و مطالعه کنید، تمرکز شما پایین است. اما مشکل اصلی تمرکز پایین نیست. اصلی‌ترین علت این است که شما عادت ندارید برای مدت مشخصی یکجا بنشینید و مطالعه کنید. خستگی، بی‌حوصله شدن، هجوم افکار مزاحم، عرق در افکار نامربوط شدن، پدید آمدن احساس گرسنگی، احساس نیاز به دستشویی و غیره همه و همه از عوامل نبود عادت به مطالعه هست.
آیا برایتان پیش‌آمده به‌محض اینکه تصمیم می‌گیرید کتابی را بخوانید، گرسنه شوید؟
هنوز صفحه اول کتاب را تمام نکرده‌اید که نیاز به دستشویی پیدا می‌کنید؟
احساس می‌کنید که باید موبایلتان را چک کنید، چون ممکن است پیام مهمی را از دست بدهید.
و اگر بخواهم ادامه دهم، می‌توانم هزاران علت و معلول بیان کنم، که شمارا وادار می‌کند از سر جای خود بلند شوید و نتوانید به مطالعه خود ادامه دهید.
ازآنجاکه ما عادت نداریم مدت‌زمان مشخصی را به مطالعه اختصاص دهیم، تمرکز ما در هنگام مطالعه پایین است. زود خسته می‌شویم و کتاب را می‌بندیم. امروز با اجرای چند کار کوچک می‌خواهیم عادت مطالعه را برای خودمان ایجاد کنیم. درنتیجه می‌توانیم مدت‌زمان بیشتر و با تمرکز بالاتری کتاب بخوانیم.
قانون عادت چیست؟
تمام‌کارهایی که روزانه و به‌راحتی آن‌ها را انجام می‌دهیم کارهایی هستند که به آن‌ها عادت داریم. به کارهایی که روزانه انجام می‌دهید فکر کنید. همین‌الان فهرستی از کارهای روزانه خود تهیه کنید. تمام کارهایی را که بدون تلاش زیادی انجام می‌دهید، بنویسید. غذا خوردن، رانندگی کردن، نوشتن، راه رفتن، تلویزیون دیدن، صحبت کردن، بازی‌های موردعلاقه، ورزش موردعلاقه و هزاران کار شخصی و تخصصی که اگر آن را به‌راحتی انجام می‌دهید، پس به انجام آن عادت کرده‌اید.
مغز ما به‌گونه‌ای طراحی‌شده است تا انرژی کمی مصرفی کند. انجام کارهای جدید، انرژی زیادی می‌خواهد و این موضوع مخالف قانون مغز ماست. هنگامی‌که ما کار جدیدی انجام می‌دهیم، مغز ما شروع به الگوبرداری از آن می‌کند. هنگام انجام مجدد آن‌ها، این الگوها کامل‌تر می‌شوند. تکمیل این الگوها تا آنجا ادامه می‌یابد که دیگر برای انجام آن کار جدید نیازی به تلاش ذهنی زیادی نداریم و می‌توانیم از الگوهای آماده استفاده کنیم.
بررسی دو نوع عادت
برای مثال اولین روزی که یک بچه سعی می‌کند را برود را به یادآورید. یک بچه کوچک تلاش زیادی می‌کند تا بالاخره موفق می‌شود راه برود. آیا الآن که این مقاله را می‌خوانید برای راه رفتن تلاش خاصی می‌کنید؟ شما هر زمان که اراده کنید از جای خود بلند می‌شوید و راه می‌روید. حتی دیگر به آن فکر هم نمی‌کنید زیرا این الگو در مغز شما موجود است.
رانندگی یکی دیگر از این موارد است. روزهای اول آموزش رانندگی را به یاد می‌آورید؟ با چه تلاشی سعی می‌کردیم رانندگی کنیم، دنده را عوض کنیم و غیره. اما امروز به‌آسانی و درحالی‌که درگیر دیگر افکارمان هستیم، رانندگی می‌کنیم. هیچ تلاش ذهنی خاصی نیاز نداریم زیرا رانندگی به یک عادت تبدیل‌شده است.
اگر نمی‌توانی مدت‌زمان مشخصی مطالعه کنی، پس باید مغز خود را به مطالعه کردن عادت دهی. هنگامی‌که مطالعه به یک عادت تبدیل شود، آنگاه بدون تلاش زیادی و با تمرکز بالاتری، آن را انجام می‌دهی.
برنامه‌ریزی
در ابتدا برای اینکه به مطالعه عادت کنید و بتوانید با تمرکز بالاتری کتاب بخوانید، باید برای آن برنامه‌ریزی کنید.
۱- مطالعه در اوایل صبح و زمان‌هایی که کمتر خسته هستیم، آسان‌تر است و بازدهی بالاتری دارد. بنابراین زمان‌هایی که سرحال هستید، به مطالعه بپردازید.
۲- عوامل مزاحم را کاهش دهید. برای شناسایی و کاهش عوامل مزاحم می‌توانید مقاله مدیریت عوامل مزاحم در کار را مطالعه کنید.
۳- برای مطالعه خود مدت‌زمان مشخصی قرار دهید. برای مثال شما تصمیم می‌گیرید روزی یک ساعت مطالعه کنید. (اگر هنوز عادت مطالعه در شما قوی نیست، مدت‌زمان مطالعه خود را کوتاه قرار دهید. قرار نیست یک‌شبه بتوانیم ساعات زیادی را مطالعه کنیم. این عادت به‌مرور ایجاد می‌شود. پس به خود سخت نگیرید.)
۴- مدت‌زمان مطالعه خود را به زمان‌های ۲۵ دقیقه‌ای تقسیم کنید. شما می‌توانید با استفاده از تکنیک پومودارو پس از هر ۲۵ دقیقه مطالعه چنددقیقه‌ای به خود استراحت دهید. سپس مجدداً مطالعه را شروع کنید. (این روش نه‌تنها تمرکز شما را کاهش نمی‌دهد، بلکه سبب شکل‌گیری عادت مطالعه می‌شود.)
۵- به خود پاداش دهید. پس از اتمام هر ۲۵ دقیقه کاری هیجان‌انگیز انجام دهید. برای خودتان اشتیاق ایجاد کنید. اگر آگاهی دوستانتان از اینکه شما امروز در حال خواندن یک کتاب هستید، برای شما اشتیاق ایجاد می‌کند، پس از پایان برنامه‌تان این موضوع را با آن‌ها در میان بگذارید. کاری که مشوقتان است را پیدا کنید و آن را انجام دهید. (اگر هنوز مدت‌زمان مشخصی که برای مطالعه در نظر گرفته‌اید تمام نشده است، به خود پاداش بزرگ ندهید. پاداش‌های بزرگ را تا اتمام برنامه‌تان نگه‌دارید. در زمان‌های استراحت می‌توانید از مشوق‌های کوچکی که شمارا شاد نگه می‌دارد، استفاده کنید.)
با سلام واحترام
تمركز در مطالعه موضوع مهمي است كه بسياري از انسان ها به آن احتياج دارند
با تشكر از مقاله خوبتان